W opinii FSC, Puszcza Borecka jest gospodarowana niezgodnie ze standardem FSC [12 października 2015]
[12 października 2015]
W toku prowadzonych prac nad projektem pn Monitoring zarządzania obszarem Puszczy Boreckiej, wykryliśmy nieprawidłowość dotyczącą kwalifikowania przez Nadleśnictwo Czerwony Dwór, siedlisk przyrodniczych do niewłaściwej kategorii lasów o szczególnych walorach przyrodniczych HCVF.
Międzynarodowa organizacja Forest Stewardship Council będąca zrzeszeniem grup interesów, które na poziomie krajowym są reprezentowane w izbach: społecznej, ekonomicznej oraz przyrodniczej, certyfikuje Lasy Państwowe pod kątem zgodności z Krajowym Standardem Gospodarki Leśnej w Polsce FSC-STD-POL-01-01-2013 PL. Ostatnie rozluźnienie reżimu standardów i zasad FSC, którego przyczyn organizacje pozarządowe upatrują się w silnym lobby myśliwsko- leśnym wchodzącym w skład izby przyrodniczej, doprowadziło do zamknięcia biura Związku Stowarzyszeń na rzecz Odpowiedzialnego Leśnictwa FSC Polska. Czy miało to wpływ na jakość prowadzonego audytu kontrolnego w Lasach Państwowych?
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku podlega okresowej kontroli audytorów, którą wykonuje z ramienia FSC (…). Dlaczego nie dostrzeżono tak rażącego błędu jak niewłaściwe zakwalifikowanie priorytetowego siedliska przyrodniczego jakim jest borealna świerczyna bagienna, do niewłaściwej kategorii?
Stanowisko Nadleśnictwa Czerwony Dwór:
Zasięg powierzchni poszczególnych kategorii HCVF jak i metody gospodarowania w nich wynikają z lokalnej specyfiki i były poddane konsultacji ze społeczeństwem, a w tym z organizacjami pozarządowymi i placówkami naukowymi. Obecnie na ponad 3/4 powierzchni siedliska 91D0- Bory i lasy bagienne aktualny Plan Urządzania Lasu nie przewiduje żadnych zabiegów gospodarczych. Na pozostałej powierzchni drzewostanów zaprojektowano trzebieże oraz rębnię V, co w opinii Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie nie powinno negatywnie wpłynąć na stan siedliska. Ponadto, prace prowadzone są w oparciu o zapisy Planu Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 :Niecka Skaliska” PL280049, które w ramach działań ochronnych przewidują „zastosowanie użytkowania przerębowego lub rębni złożonych, a w przypadku młodszych faz rozwojowych również cięć przerębowych w celu kształtowania odpowiedniej struktury drzewostanu. Wykorzystanie w jak największym stopniu odnowienia naturalnego o dobrej jakości hodowlanej. Pozostawienie martwych, wydzielających się drzew na powierzchniach, za wyjątkiem drzew zagrażających zdrowiu i życiu ludzi lub ich mieniu,
Stanowisko Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku:
Borealna świerczyna bagienna 91D0-5 powinna być zagospodarowana ze względu na wydzielający się posusz w wyniku gradacji kornika drukarza
Opinia prof. Czesława Hołdyńskiego z dnia 12.02.2014r. w Gminnym Ośrodku Kultury w Kruklankach w trakcie warsztatów dotyczących tworzenia Planów Zadań Ochronnych dla obszarów Natura 2000: SOOS Ostoja Borecka oraz OSOP Puszcza Borecka:
Borealna świerczyna bagienna podlega uproszczeniu struktury wiekowej w wyniku gradacji kornika drukarza
Opinia FSC International Center GmbH:
Przeanalizowaliśmy sprawę opisaną poniżej wraz z Gordian Fanso (osoby odpowiedzialnej za Krajowe Standardy w PSU), i okazało się że Krajowy Standard Gospodarki Leśnej w Polsce FSC-STD-POL-1.01.2013, wyraźnie klasyfikuje Sphagno girgensoohnii- Piceetum jako HCVF 3.1 skrajnie rzadkie i zagrożone ekosystemy. Dlatego klasyfikacja Sphagno girgensohnii- Piceetum jako HCVF 3.2 jest niezgodne z FSC-STD-POL-01-01-2013. Nie mogliśmy zidentyfikować żadnych okoliczności, które pozwoliłyby na określenie Sphagno girgensohnii- Piceetumj jako HCVF 3.2
Pasi Miettinen, PhD
Program Manager – Forest Management
Opinia Natural Forest Foundation:
Borealna świerczyna bagienna o kodzie siedliska przyrodniczego 91D0-5, zgodnie ze wymogami FSC, jest kwalifikowana jako siedlisko skrajnie rzadkie i ginące High Conservation Value Forest 3.1, która to kategoria wyklucza prowadzenie wszelkich zabiegów gospodarczych. Zakwalifikowanie powyższego siedliska do kategorii HCVF 3.2- ekosystemów rzadkich i zagrożonych w skali Europy umożliwiło Nadleśnictwu Czerwony Dwór wykonywanie trzebieży oraz rębni- czyli standardowego pozyskania surowca.
Postępujące zmiany klimatu oraz ciepłe zimy powodują przesuwanie się strefy subborealnej na północ Europy. Świerk jako gatunek borealny ustępuje z terenów Polski północno- wschodniej i Podlasia co objawia się jego wymieraniem powiązanym z silną aktywnością kornika drukarza . Pozyskanie posuszu czynnego- świerków zasiedlonych przez kornika może załagodzić i spowolnić nieuchronny proces zamierania gatunku świerka, jednak konsekwentne usuwanie czynnego posuszu musi uwzględniać potrzebę ochrony właściwego uwodnienia siedliska co ma decydujący wpływ na kondycję drzew oraz potrzeby innych gatunków wyspecjalizowanych, zależnych od gatunku świerka, dla których stanowi on bazę żerową. Zabiegi sanitarne w borealnej świerczynie bagiennej mogą z powodzeniem być prowadzone zarówno po zakwalifikowaniu siedliska przyrodniczego do kategorii HCVF 3.1 jak i HCVF 3.2. co powinno być jednak uzgodnione z biurem FSC Polska a w obecnej sytuacji formalno-prawnej z FSC International z siedzibą w Bonn.
Potencjalne konsekwencje dla podmiotów powiązanych ze sprawą:
Utrata przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku certyfikatu FSC
Zwolnienia dyscyplinarne na poziomie Nadleśnictwa
Potencjalne konsekwencje dla organizacji pozarządowej zajmującej się kontrolą obywatelską:
Zamknięcie drogi do otwartego dialogu z zarządcą lasu
Negatywna opinia lokalnej społeczności (zależnej od lasu jako źródła utrzymania)
Oskarżenia i przypisywanie złych intencji
Rekomendacje dla zarządcy lasu:
Do czasu ponownego otwarcia biura krajowego FSC, należy prowadzić korespondencję/konsultacje z FSC International przyjętych sposobów gospodarowania, które mogą stać w sprzeczności ze standardem FSC-STD-POL-01-01-2013, w celu uzyskania jednoznacznej opinii ze strony kluczowej organizacji decyzyjnej. Prowadzenie konsultacji na poziomie krajowym dla projektu PUL, opiniowanie przez organy ochrony przyrody planowanych prac w borealnej świerczynie bagiennej, z pominięciem opinii FSC International jest niewłaściwe.
Należy prowadzić jedynie zabiegi ratownicze mające na celu zachowanie siedliska przyrodniczego- borealnej świerczyny bagiennej w dobrym stanie sanitarnym, przy uwzględnieniu potrzeb gatunku dzięcioła trójplaczastego którego populacja w Puszczy Boreckiej szacowana na 5 par lęgowych znajduje się na skraju wymarcia.
Należy zweryfikować Plany Zadań Ochronnych pod kątem zgodności ze standardem FSC i je skorygować.
W przypadku wystąpienia uzasadnionych potrzeb hodowlanych na siedlisku borealnej świerczyny bagiennej, należy prowadzić gospodarkę leśną w dotychczasowym zakresie lecz dla zachowania dobrego wizerunku, wiarygodności oraz przejrzystości funkcjonowania, zrezygnować z posiadanego certyfikatu FSC.
Rekomendacje dla organizacji pozarządowych:
Prowadzenie kontroli obywatelskiej zgodnie ze wskazówkami Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie oraz Kartą zasad organizacji prowadzących kontrolę obywatelską
Prowadzenie monitoringu płatów siedlisk borealnej świerczyny bagiennej pod kątem zgodności prowadzonych prac ze standardem FSC-STD-POL-01-01-2013, zarówno płatów wyłączonych z gospodarowania jak i uwzględnionych w aktualnym PUL do wykonania prac gospodarczych niezgodnie ze standardem FSC-STD-POL-01-01-2013
Zgłaszanie nieprawidłowości do osób decyzyjnych oraz FSC International
Prowadzenie rozmów z zarządcą lasu na temat zachowania borealnej świerczyny bagiennej w obliczu rosnących potrzeb zwalczania szkodników
Upublicznianie nieprawidłowości
Dokumenty i opinie powiązane ze sprawą:
4.Wskazówki Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie do prowadzenia kontroli obywatelskiej
5. Pismo Nadleśnictwa Czerwony Dwór z dnia 15.09.2015
6.Załącznik do pisma Nadleśnictwa Czerwony Dwór z dnia 15.09.2015. Lista HCVF 3.1
7.Załącznik do pisma Nadleśnictwa Czerwony Dwór z dnia 15.09.2015. Lista HCVF 3.2
8.Karta zasad organizacji prowadzących kontrolę społeczną
9.Cytowana w artykule odpowiedź Nadleśnictwa Czerwony Dwór, na prośbę o ustosunkowanie się wobec prezentacji multimedialnych użytych na spotkaniu informacyjno- konsultacyjnym pn Projekt monitoringu zarządzania obszarem Puszczy Boreckiej, o sygnaturze sprawy: Zn. spr.: ZG.7210.3.2015
Aktualizacja z dnia 19.10.2015r.:
11.Odpowiedź Nadleśnictwa Czerwony Dwór na opinię FSC IC oraz treść artykułu
12. Wyjaśnienie do pisma Nadleśnictwa Czerwony Dwór Zn. spr.: ZG.7210.3.2015