REKOMENDACJE DLA GRUPY STOWARZYSZENIE PUSZCZA MAZOWIECKA [6 października 2022]

[6 października 2022]

[Stowarzyszenie Puszcza Mazowiecka]

Rekomendacje dla grupy Stowarzyszenie Puszcza Mazowiecka

1.Północne lasy istotne społecznie, południowe mniej

• podjęcie próby zaangażowania lokalnych placówek oświatowych w spacery po lasach, które w mniemaniu społeczności lokalnej są głównie zasobem drewna;
• zmiana nastawienia lokalnych władz samorządowych na przyszłość okolicznych lasów poprzez dystrybucję idei lasów społecznych, stworzonej przez PGL LP;
• Legitymacja PGL LP dla wyznaczania lasów społecznych, jest jedną z nielicznych metod przekonania konserwatywnego społeczeństwa do ochrony lasów przez rębniami.

2.Wydmy i bagna w lesie

• inwentaryzacja i rozpoznanie cech diagnostycznych dla wydm i bagien (torfowisk wysokich i przejściowych, jeziorek dystroficznych), jako argumenty za ich formalną ochroną;
• bagna i wydmy jako jeden z fundamentów edukacji ekologicznej.

3.Nieformalna ścieżka wymiany informacji z BULiGL – mapa lasów cennych społecznie, zwiększenie wieku rębności do 140 lat

• wysłanie do BULiGL propozycji lasów społecznych, w formie listy wydzieleń i mapy uzgodnionych i zaakceptowanych przez innych użytkowników lasu w formie petycji;
• wysłanie do BULiGL lokalizacji infrastruktury edukacyjnej (edukacja leśna), lokalizacji ścieżek spacerowych i szlaków turystycznych, miejsc widokowych, pozostałych miejsc i obszarów o znaczeniu dla użytkowników lasu;
• wypracowanie grupy popierającej postulat dla zwiększenia wieku rębności dla sosny do 140 lat i wysłanie propozycji konkretnych obszarów (granice leśnictw) do zwiększenia wieku rębności;
• odnalezienie opracowań naukowych dotyczących alternatywnych metod gospodarowania borami sosnowymi.

4.Trudne rozmowy z nadleśniczym nadleśnictwa Celestynów, duża wiedza w komunikacji, edukacji leśnej. Brak odpowiedzi na postulaty dotyczące lasów społecznych

• zaangażowanie eksperta leśnika w ramach projektu do rozmów w sprawie lasów społecznych;
• budowa sojuszu społecznego: wystosowanie pisma do samorządów i zidentyfikowanych użytkowników lasu, z wyjaśnieniem treści zarządzenia 58, zwłaszcza art. 14, który mówi o obowiązku prowadzenia dialogu ze społeczeństwem przez cały okres obowiązywania PULu;
• budowa sojuszu społecznego: rozmowy bezpośrednie z samorządami i reprezentantami użytkowników lasu/ społeczności lokalnej w sprawie organizacji dialogu;
• wystosowanie pisma do nadleśnictwa, samorządów i użytkowników lasu z zaproszeniem na spotkanie w sprawie lasów społecznych/ w sprawie przedstawienia postulatów i ich akceptacji przez leśników.

5.Przestarzałe myślenie nadleśniczego Nadleśnictwa Garwolin i uprzedzenia wobec organizacji ekologicznych. Zastępca nadleśniczego jest przyrodnikiem, nie uznaje ochrony czynnej

• budowa sojuszu społecznego – zaangażowanie organizacji innych niż przyrodniczych w opracowywanie postulatów i dialog z leśnikami;
• wpisanie/przemycenie koncepcji Puszczy Mazowieckiej w edukację leśną Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie w ramach ograniczonej współpracy z leśnikami;
• rozmowy z nadleśniczym o modyfikacji gospodarki leśnej ale wciąż w ramach uznanych przez niego zasad hodowli lasu.

 6.Przygotowanie grupy do rozmów w ramach ZLW. W ramach dialogu wyznaczenie lasów o zwiększonej funkcji społecznej już teraz w nadl. Garwolin i Celestynów

• nadleśnictwo Celestynów: podjęcie rozmów na temat lasów społecznych w ramach art. 14 zarządzenia 58, który zobowiązuje nadleśniczego do prowadzenia dialogu ze społeczeństwem przez cały okres obowiązywania PULu;
• nadleśnictwo Garwolin: przygotowanie sojuszu społecznego, reprezentującego wspólny pogląd na przyszłość lasu i wspólne postulaty.

7.Badanie wydm pod kątem obecności siedliska przyrodniczego

• zaangażowanie eksperta do waloryzacji przyrodniczej;
• samodzielne odnalezienie już wykonanych badań i inwentaryzacji w dostępnych źródłach publicznych (Bank Danych o Lasach, naukowcy, instytuty, uczelnie, prace doktorskie, Google Scholar);
• wykorzystanie zebranych informacji do projektowania użytków ekologicznych.

8.Wyznaczyć lasy o zwiększonej funkcji społecznej przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury i tras spacerowych

• potraktowanie istniejącej infrastruktury turystyczno- rekreacyjnej, w tym również wykorzystywanej przez Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie, jako bazy do wyznaczenia lasów społecznych;
• wyznaczenie lasów społecznych wokół pozostałych ścieżek spacerowych, miejsc widokowych uczęszczanych przez społeczność lokalną.

9.Edukacja ekologiczna jako przeciwwaga do edukacji leśnej, petycje, poznawanie lasu w lesie a nie w Ośrodku, usługi przewodnickie – Centrum edukacji ekologicznej przy Stowarzyszeniu- wzorce

• przygotowanie 3 scenariuszy edukacyjnych dla szkół i rodzin z dziećmi, placówek dydaktyczno oświatowych, wychowawczych w Warszawie;
• wystosowanie scenariuszy edukacyjnych do wskazanych podmiotów poprzez bezpośrednie rozmowy z kierownikami placówek;
• wykorzystanie istniejącej infrastruktury Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie do prowadzenia konkurencyjnej edukacji ekologicznej.

10.Przygotowanie się do stworzenia takiego PULu, który będzie przyjazny dla środowiska- ograniczenie zrębów zupełnych, odnowienia naturalne, wyznaczanie obszarów ważnych społecznie

• stopniowe i rozproszone kierowanie licznych postulatów w sprawie zmiany PULu: nieformalna korespondencja z BULiGL, liczne pisma do nadleśnictw i RDLP z określonymi postulatami, rozmowy z samorządami, w tym spotkania online organizowane dla samorządów, petycje online i zbieranie podpisów w ramach kampanii Wspólny Las, spacery wiążące ludzi z lasem i artykuły/ relacje z tych spacerów, zajęcia edukacyjne z przewodnikiem i artykuły/ relacje z tych zajęć.

11.Dążenia grupy są w sprzeczności z rozwojem Celestynowa – wpływ na MPZP

• zapoznanie się z MPZP wszystkich miejscowości w gminie Celestynów i wyłapanie jego mocnych i słabych stron w kontekście celów grupy (https://bip.celestynow.pl/public/?id=107436);
• bezpośredni udział w tworzeniu MPZP, budowanie krótkich kampanii społecznych określających problemy rozwoju gminy Celestynów, kierowanie postulatów i kierunków rozwoju zgodnych z potrzebą zachowania Puszczy Mazowieckiej.

12.Ostrożny dialog z leśnikami – prezentacje ze szkolenia

• wykorzystanie uwag i propozycji przedstawionych podczas szkolenia dla grup projektowych w sprawie dialogu z leśnikami.

13.Mieszkańcy i ich głos w sprawie lasu – kształtowanie opinii publicznej

• miękkie działania mające na celu uwrażliwienie ludzi na piękno lasu i Puszczy Mazowieckiej, emocjonalne związanie ludzi z lasem – budowa i rozwój fanpage na FB, liczne ładne zdjęcia, relacje ze spacerów;
• określenie  i stopniowa dystrybucja w mediach problemów i zagrożeń dla Puszczy Mazowieckiej w celu określenia się społeczności lokalnej i samorządów wobec tych problemów i zagrożeń;
• przygotowanie postulatów społecznych i wykorzystanie ich do wprowadzenia zmiany w obowiązujących bądź przygotowywanych planach (MPZP, PUL). Działania w interesie publicznym.

14.Sposób ankietowania użytkowników lasu

• przygotowanie mapy planowanych rębni i treści petycji;
• osobiste odwiedziny posesji w sobotę/ niedzielę i zbieranie podpisów;
• przygotowanie petycji online i jej płatna promocja ze wskazaniem obszaru dystrybucji promocji.

15.Zdefiniowanie ‘społeczności lokalnej’ w oparciu o przyjezdnych, usług ekosystemowych i sposobu korzystania z tych usług przez społeczność lokalną

• opracowanie ekspertyzy wskazującej na wartości społeczne i przyrodnicze, listę użytkowników lasu i usługi ekosystemowe z których oni korzystają;
• konsolidacja użytkowników lasu wokół ekspertyzy – bezpośrednie przedstawienie treści ekspertyzy dla kierowników/liderów jednostek/ organizacji/ grup nieformalnych. W przypadku rozproszonych użytkowników lasu, którymi są rodziny z dziećmi- przedstawienie ekspertyzy na władz poziomie powiatu, miasta, gminy;
• uzyskanie zgody co do zawartości merytorycznej ekspertyzy;
• zebranie pieczątek pod ekspertyzą;
• określenie zagrożeń i oczekiwań społecznych wobec zarządcy lasu;
• przygotowanie Grupy roboczej, reprezentującej spójny pogląd na usługi świadczone przez las, zagrożenia dla tych usług i postulaty;
• udział Grupy roboczej w kształtowaniu PULu i MPZP.

16.Rozpoznanie polityczne w samorządzie i wnioskowanie o formy ochrony przyrody

• weryfikacja zależności politycznych, poglądów osób decyzyjnych w sprawie uchwał powołujących formy ochrony przyrody;
• przygotowanie projektu uchwały powołującej Zespół Przyrodniczo- Krajobrazowy z działaniami ochrony czynnej drzewostanów przed rębniami I, II, III;
• prezentacja treści uchwały na sesji rady gminy, uzyskanie opinii RDOŚ i głosowanie za utworzeniem ZPK.

17.Wykonanie ekspertyzy wskazującej na trwałość, dynamikę i kierunku rozwoju ekosystemów, po ich wyłączeniu z gospodarki leśnej

• utworzenie Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego z działaniami ochrony czynnej drzewostanów przez rębniami I, II, II wymaga opracowania tarczy ochronnej w postaci ekspertyzy wskazującej na trwałość, dynamikę i kierunki rozwoju ekosystemów borów sosnowych, po odstąpieniu od ich użytkowania rębniami wielkopowierzchniowymi;
• zaangażowanie eksperta, który opracuje opinię, na podstawie reprezentatywnych próbek ekosystemów Puszczy Mazowieckiej, zgodnie z metodyką stosowaną w fitosocjologii.

18.Materiały dotyczące alternatywnych metod gospodarowania borami sosnowymi

• za pośrednictwem zespołu projektowego, zwrócenie się do ekspertów zaangażowanych do projektu o przekazanie wszelkich znanych opracowań naukowych dotyczących alternatywnych metod gospodarowania borami sosnowymi;
• skontaktowanie się z pracownikami BULiGL, IBL, Klubem Przyrodników- Paweł Pawlaczyk, Jerzym Paruselem.

19.Cele do osiągnięcia: grupa chce zaniechać rębni na wydmach i bagnach i w lasach społecznych. Na pozostałym terenie powinno być drewno pozyskiwane ale innymi metodami niż rębnie. Grupa postuluje o systemową zmianę – stworzenie perspektywy powstania Puszczy Mazowieckiej w ciągu 20- 30 lat a nie o mniejsze obszary

• zbudowanie sojuszu społecznego, który wystosuje wspólne postulaty do PULu i MPZG;
• podwyższenie wieku rębności dla sosny do 140 lat w nowym PULu;
• wyznaczenie lasów społecznych;
• powołanie Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego;
• powołanie użytków ekologicznych dla wydm śródlądowych i torfowisk; wysokich/przejściowych i jeziorek dystroficznych z otaczającymi je torfowiskami.

Lista wątków, spisana z nagrania audio, wykonanego podczas wizyty u grupy

• lasy zbliżone powierzchniowo do Kampinosu;
• jest jeden duży kompleks leśny Maciejowice- Osiecko;
• duży obszar leśny ale słabo chroniony;
• północne lasy są istotne społecznie;
• południowe lasy są bez osiedli mieszkaniowych i presja społeczna na leśnictwo jest mniejsza;
• północna część wpisuje się w Zielony Pierścień ale nie jest formalnie w inicjatywie;
• grupa jest w kontakcie z Zielonym Pierścieniem;
• nadleśnictwo Celestynów i Garwolin;
• grupa nie chce dzielić lasu na część w Zielonym Pierścieniu i poza, bo może to skutkować zwiększoną wycinką w obszarach poza ZP;
• nadleśnictwo Garwolin- mniejsza presja leśnictwa na lasy;
• ryzyko cięć lasów prywatnych w nadleśnictwie Garwolin, gdzie lasów prywatnych jest dużo;
• są tereny zarastające, użytki porolne zalesione, naturalna sukcesja sosny;
• wydmy i bagna w lesie;
• potrzebna mapa interaktywna dla nadleśnictwa Celestynów;
• wymiana informacji z BULiGL w sprawie projektu PULu Nadleśnictwo Garwolin – pomysły na nieformalną ścieżkę;
• zgłosić do BULiGL mapę cennych lasów społecznych z pominięciem leśników;
• kontakty z leśnikami: Celestynów: nadleśniczy i ekipa świetnie zorientowane na grę PR, mają pion Centrum Edukacji Leśnej, występują w Echach leśnych, nadleśniczy wie jak rozmawiać z obywatelami. Garwolin: nadleśniczy u końca kariery, XIX wieczne myślenie o lesie, las bez leśników rozpadnie się. Jest nieufny do wszystkich organizacji przyrodniczych;
• Garwolin- po zastępcy nadleśniczego – osoba która jest przyrodnikiem – nie uznaje ochrony czynnej, tylko bierna;
• co to jest gatunek chroniony i dlaczego go chronimy. Czy należy chronić gatunki czy może procesy naturalne;
• Garwolin – wyznaczyło lasy użyteczne społecznie. Grupa wysłała pisma do pana Dawidziuka- nadleśniczego nadleśnictwa Celestynów – brak reakcji, po ponagleniu cisza (pytanie dotyczyło spotkania ZLW), drugie do pana nadleśniczego z nadleśnictwa Garwolin tutaj po tygodniu była odpowiedź, w której było napisane że jeśli tylko coś się wydarzy to natychmiast. Po dwóch tygodniach przyszło kolejne pismo, informujące o tym, żeby się przygotować – spotkanie odbędzie się w II połowie września. Spotkanie odbędzie się 27 września we wtorek o godzinie 12.00;
• pytanie czy grupa jest gotowa na udział w ZLW;
• pułapka- głosowanie za lub przeciw w kwestii powołania lasów o zwiększonej funkcji społecznej, wyjdzie oficjalny komunikat od nadleśnictwa, że mieszkańcy nie chcieli lasów o zwiększonej funkcji społecznej;
• grupa nie wie, kogo zaprosi nadleśniczy nadleśnictwa Garwolin do ZPK;
• wydmy- czy są ujęte jako siedlisko Natura 2000 w BDL – propozycja inwentaryzacji;
• nie ma presji gospodarczej na użytkowanie wydm;
• ścieżki i tablice informujące o wycince;
• sprawdzić projekty leśników : chiropterologia, ornitologia, projekty unijne;
• lasy u grupy: pod sosnami podrosty dębowe, klon, jarząb na piasku;
• drzewostan dorastający 50 +;
• wyznaczyć lasy o zwiększonej funkcji społecznej wokół wszystkich ścieżek spacerowych, wydeptanych przez mieszkańców. Również ścieżki oznakowane przez PGL LP- jako grunt, bazę do wytyczenia lasów z zwiększonej funkcji społecznej;
• przygotowanie  mapy z ścieżkami, zinwentaryzować je wszystkie, zrobić bufory;
• stworzenie paradoksu: w ramach dialogu z art. 14 zarządzenia 58 już teraz wyznaczyć lasy o zwiększonej funkcji społecznej i czekać, aż będą w nich wykonywane przewidziane w PUL wycinki;
• obszar po rębni zupełnej – czym odnowione. Są miejsca wzdłuż dróg asfaltowych, gdzie są gleby podmokłe, czemu nie odnowione olchą lub brzozą- wniosek do nadleśnictwa o wyjaśnienia;
• pytanie o szkolenie z komunikacji i negocjacji- czy grupa chce skorzystać. Trzeba się zaangażować w cały cykl. Grupa zainteresowana;
• widoczne szlaki zrywkowe po ścieżkach spacerowych;
• niech grupa pobierze Locusa i zinwentaryzuje ścieżki wydeptane i PGL LP
• stowarzyszenie powstało w wyniku obserwacji rębni, których jest więcej niż potrzeba w tych lasach;
• leśnicy angażowali do sadzenia, grupa przekonała się że to manipulacja;
• zapraszanie do sadzenia lasu niczym zapraszanie do kościoła, w celu bezpośredniego zaangażowania ludzi w gospodarkę leśną i jej życie – niech ludzie sami poczują się częścią gospodarki leśnej;
• jeśli leśnicy zapraszają do sadzenia lasu- to trzeba podpisać umowę wolontariatu;
• wycinka lasu pod powiększenie Centrum edukacji leśnej w Celestynowie – status, działalność PG, skutki angażowania społeczności lokalnej w działania gospodarcze, przeciwdziałanie/ propozycje;
• petycja, spacery z mieszkańcami, rozmowy o lesie naturalnym;
• grupa jest w stanie prowadzić edukację ekologiczną, jako przeciwwagę do edukacji leśnej;
• tabliczka na drodze dojazdowej lub baner- Centrum edukacji ekologicznej;
• opinia: Centrum edukacji leśnej zbudowane za pieniądze UE, po to, żeby skanalizować turystykę i odciągnąć ludzi od lasu. Leśnicy twierdzą, że największym zagrożeniem dla lasu są ludzie;
• opinia: Centrum edukacji leśnej powstało, żeby zmniejszyć presję społeczną na lasy;
• opinia: sprofilowanie przekazu- ludzie nie mają widzieć naturalnego lasu;
• Centrum edukacji leśnej jest zamknięte w soboty i niedziele;
• opinia: Centrum edukacji leśnej -sformatowanie ludzi;
• blokowanie Centrum edukacji leśnej lub trwającej rębni w bezpośrednim sąsiedztwie Centrum- jako przeciwwaga do edukacji leśnej i nakreślenie paradoksu jakim jest likwidacja lasu w sąsiedztwie Centrum. Paradoks – nadleśniczy systematycznie odmawia grupie rozmów o wyznaczenia lasów społecznych a jednocześnie obok leśnicy robią edukację społeczną w Centrum;
• czy grupa ma strategię w sprawie rozmów z leśnikami – działania legalne, przygotowanie się do takiego PULu, który będzie przyjazny dla środowiska- ograniczenie zrębów zupełnych, odnowienia naturalne, wyznaczanie obszarów ważnych społecznie;
• opinia: edukacja leśna – uporządkowany las przez gospodarza;
• edukacja leśna – plac zabaw dla dzieci jak na osiedlu;
• grupa organizuje spacery z Wajrakiem i inne spacery- 10- 80 osób;
• grupa chce las – priorytet – żeby wróciła Puszcza Mazowiecka;
• grupa chce, żeby za kilka lat był tu rezerwat;
• grupa chce, żeby wrócił tutaj las naturalny;
• dążenia grupy są w sprzeczności z rozwojem Celestynowa;
• był plan zalesienia Polski – dopłaty leśne. Tutaj są naturalne odnowieni lasu na gruntach prywatnych;
• wydma w sąsiedztwie Centrum- rezerwat z otuliną – konflikt możliwy z Centrum edukacji leśnej;
• grupa ma umiarkowane podejście do Centrum edukacji leśnej – współpracują z nimi (uwaga – nadleśniczy odmawia rozmów o lesie społecznym);
• grupa uważa, że Centrum powinno współpracować z organizacjami przyrodniczymi, szerzej, nie tylko zdanie leśniczych;
• opinia – każde nadleśnictwo dostaje kopertę: 80 % przekazu, 20 % własnej inicjatyw. Na tablicach edukacyjnych leśników nigdy nie spotkacie się z edukacją ekologiczną, np. informacji o grądzie środkowoeuropejskim;
• opinia grupy- wśród leśników są różne poglądy ale jest duża autonomia nadleśnictw. Młodzi leśnicy mają inne podejście;
• opinia grupy: zastępca nadleśniczego uważa, że wypchane zwierzęta to nie jest współczesny przekaz;
• opinia grupy: jest potencjał, gdyby nastąpiły zmiany w centrali leśnej (GDLP);
• żeby cokolwiek zmienić, trzeba prowadzić totalny dyskurs- Dyrekcja będzie sterować nadleśnictwami. Trzeba prowadzić dyskurs na wielu szczeblach;
• Dni Puszczy Mazowieckiej grupa organizowała z partnerem- Lasami Państwowymi w Centrum edukacji leśnej – u grupy były głosy przeciwne wchodzenia w partnerstwo z PGL LP. Niech grupa zrobi własne Centrum edukacji ekologicznej – jako konkurencja;
• grupa uważa że gospodarzami na terenie Lasów Państwowych będą zawsze PGL LP, tak jak na terenie gminy gospodarzem jest wójt;
• opinia: Nadleśniczy powinien być wybierany w wyborach demokratycznych. Dlaczego nadleśniczy, jeśli zarządza gruntami Skarbu Państwa, nie jest wybierany w demokratycznych wyborach. Gdyby tak było, to Dyrekcja Regionalna Lasów Państwowych nie wysłałaby “nadleśniczych spadochroniarzy”, którzy nie są związani ze społecznością lokalną;
• na co trzeba uważać w dialogu z leśnikami: przykład grupy Ratujmy Las Mokrzański  zarządzenia 58, rozmowy, eksperyment i wymanewrowanie, wyczulenie na sterowanie procesami decyzyjnymi z góry;
• jeśli mieszkańcy a nie ekolodzy chcą lasu, wówczas leśnicy ustępują robiąc z ustępstwa PR;
• zbudowanie grupy do rozmów z PGL LP, która będzie reprezentować mieszkańców, w skład której będą wchodzić samorządowcy;
• grupa nie robi petycji – nadleśniczy, który nie potrafi się ułożyć ze społecznością lokalną, jest przenoszony do nadleśnictwa, gdzie sobie z tym poradzi. Jeśli grupa będzie miała poparcie społeczności lokalnej, wówczas będzie reprezentować interes publiczny;
• kierując postulaty, jako Stowarzyszenie, jesteście traktowani jako zamknięta grupka ludzi, która czegoś chce. Każda organizacja społeczna w Polsce, ma z założenia reprezentować interes publiczny. Jeśli chcecie reprezentować interes publiczny, róbcie petycję, niech mieszkańcy wyrażają swoje poglądy;
• zbieranie podpisów ręcznie poprzez wizyty w domach;
• grupa chce najpierw pokazać las, potem dopiero petycja;
• Warszawa jest związana z tym lasem i ludzie przyjezdni wpisują się w definicję społeczności lokalnej;
• wyczulenie: leśnicy będą pytać o kody pocztowe osób, które podpisały petycję;
• na spacerach, które organizuje grupa w Garwolinie, jest bardzo mało osób lokalnych
  propozycja: przygotować mapę Lasy i obywatele z czerwonymi plamami do wycięcia;
• jako Stowarzyszenie nie przebijecie się – według leśników stowarzyszenia to zamknięte grupki, które mają swoje „widzimisię”;
• dużo organizacji ekologicznych w Polsce w tej chwili skupia się na wspieraniu obywateli;
• sprawdzić, co wójt sądzi o lesie – wykonać rozpoznanie polityczne- kto z kim pije wódkę. Adresowanie postulatów na ślepo, nie jest racjonalne;
• wyczulenie na pułapki, na wszystkich etapach dialogu, aż do poziomu zatwierdzenie PULu – Las Miejski Giżycko, Ratujmy Las Mokrzański, Las Rokitnicko- Miechowski – dobry, zrównoważony dialog, który kończy się oszustwem. Rozmawiamy z ludźmi dorosłymi, wykształconymi, którzy są rozsądni, szanują się nawzajem i szanują nas a na końcu wychodzi zupełnie co innego niż byśmy oczekiwali;
• lokalsi myślą co innego o lesie niż przyjezdni. Jest rozdźwięk. Podejście jak „mieszczucha” i „wieśniaka” do lasu;
• propozycja- adaptacja rozwiązań z Augustowa – Zespół Przyrodniczo- Krajobrazowy – sposób gospodarowania litymi sośninami. Zatrudnienie eksperta do wykonania prognozy dynamiki i trwałości ekosystemów leśnych na kolejne 20- 50 lat;
• Adam Bohdan ma materiały dotyczące gospodarowania sosną. Grupa potrzebuje jeszcze więcej materiałów dotyczących gospodarowania borami sosnowymi;
• grupa chce zaniechać rębni na wydmach i bagnach i w lasach społecznych. Na pozostałym terenie powinno być drewno pozyskiwane ale innymi metodami niż rębnie;
• grupa postuluje o systemową zmianę – stworzenie perspektywy powstania Puszczy Mazowieckiej w ciągu 20- 30 lat a nie o mniejsze obszary.

Wykonawca: Adrian Grzegorz, Fundacja Las Naturalny